دراسةٌ تمهيديَّةٌ لأُصول الفعاليَّة العقديَّة والفطريَّة في ضوء الوحي النَّبويِّ <br> On Innate and Creedal Foundation of Effectiveness in the Light of the Prophet Tradition: Preliminary Study

Authors

  • صالح بن طاهر مشوش (Salah Bentahar Machouche) أستاذ مساعد في قسم الدراسات الأصولية والبينية - كلية معارف الوحي والعلوم الإنسانية - الجامعة الإسلامية العالمية ماليزيا الجامعة الإسلامية العالمية في ماليزيا، البريد الإلكتروني: bentahar@iium.edu.my

DOI:

https://doi.org/10.31436/attajdid.v20i40.346

Abstract

مستخلص البحث

يهدف البحث إلى إبراز أثر السُّنَّة النبوية في بناء الشخصية المتميزة للمسلم وفق شروط وتصورات العقيدة ومخزون القدرة الفطري للنفس البشرية, ويستدل البحث على جذور التميُّز وبواعثه عقيدةً يعتقدها المسلم وأحوالاً نفسية يحياها وقدراتٍ ومواهبَ يُوظِّفها؛ جاهدًا للتعبير عنها في دائرة السلوك الفردي والجماعي. إن تأسيس الدراسة في ضوء السُّنَّة النبوية ينبغي له أن يكون منضبطًا بمنهجية علمية تسمح باستلهام الهدي النبوي في مجالات المعرفة والحكمة الخاصة بحركة الإنسان ونشاطه الاجتماعي, ويتجه البحث: إلى طرق أبواب جديدة للاستفادة من السنة النبوية في بناء شخصية المسلم من خلال العرض والتحليل لجملة من الأحاديث النبوية التي تعنى بجانب الفعالية والتميُّز في النفس والجماعة، وما تحمله من الأحوال النفسية وأساليب التفكير وأنظمة السلوك, وإلى استجلاء الأصول العقدية والنفسية للفعالية في ضوء السنة النبوية الشريفة, وإلى إبراز جملة من المقاييس وقوانين الإرادة الإنسانية في الفعالية والتميز في ضوء الأحاديث النبوية، مما سيعين القارئ على الفصل المنهجي بين المفهوم النبوي للتميز والتفسيرات المادية التي تُروِّج لها النظم العلمانية المعاصرة في التربية والسياسة والاقتصاد, ويستعين الباحث لتحقيق أهداف هذه الدراسة باستنباط الأصول النفسية والفكرية والاجتماعية للفعالية والتميز من خلال مصادر الوحي ضمن الآيات التي بيّنت الفطرة الإنسانية وما تحمله من خصائص الاعتقاد والتفكير والشعور, وقد توصَّل البحث إلى تبيان مفهوم الفعالية وسَنَنِهِ من منظور الهدي النبوي، وإبراز طبيعته وأشكاله وفق مركب الفطرة الإنسانية, كما خلص إلى أن قوانين الفعالية التي بيَّنتها السُّنَّة النبوية تنطبق على البناء الذاتي للفرد والجماعة على حدٍّ سواء.

الكلمات الأساسية: أصول الفعالية، الغريزة، السنة، الشخصية الإسلامية.

 

Abstract

The research aims to highlight the impact of the Sunnah of the prophet in building the distinctive character of a Muslim according to the terms and perceptions of faith and inventory innate capacity of the human soul. The research is focusing on the distinctive roots and motives such as doctrine that a Muslim believes in and psychological conditions that are experienced and witnesses and as well as the capabilities and talents he employs which are hard to express in individual and collective behaviors. This study investigates and elucidates the origins of ideological and psychological effectiveness in the light of the Sunnah and highlights a number of standards and laws of human will in the efficiency and excellence in the light of the hadith. The research tends to illustrate the concept of efficiency and its rules from the perspective of guidance of the Prophet (pbuh) as well as to highlight the nature and forms of a compound according to human nature. The research found that the effectiveness of the laws set forth by the Sunnah applies to the self-construction of the individual and the community alike.

Keywords: Origins of effectiveness, instinct, the Sunnah, Muslim character.

 

Abstrak

Matlamat kajian ini untuk menyerlahkan kesan sunnah Nabi (SAW) dalam membina watak kepribadian seorang muslim mengikut terma-terma dan persepsi iman dan keupayaan fitrah pada jiwa manusia. Kajian ini memberi tumpuan kepada akar tersendiri dan motif; kajian ini juga menerangkan tentang kondisi bahawa seorang Muslim percaya akan kondisi psikologi yang dialami serta keupayaan dan bakat yang dikuasai, yang sukar untuk menyatakan dalam tingkah laku individu dan kolektif. Kajian ini menyiasat dan menghuraikan asal-usul keberkesanan ideologi dan psikologi menurut Sunnah Nabi (SAW)  dan mengetengahkan beberapa piawaian dan kehendak manusia dalam kecekapan dan kecemerlangan dalam cahaya hadis-hadis Nabi (SAW). Kajian ini cenderung untuk menggambarkan konsep kecekapan dan kaedah-kaedahnya dari perspektif bimbingan Nabi (SAW) dan juga untuk menyerlahkan sifat dan bentuk sebatian mengikut sifat manusia. Kajian ini mendapati bahawa keberkesanan hukum hakam yang ditetapkan oleh Sunnah digunakan untuk pembinaan diri individu dan masyarakat.

Kata kunci: Asal-usul keberkesanan, naluri, Sunnah, kepribadian Muslim.

Downloads

Download data is not yet available.

Published

2016-12-01

How to Cite

مشوش (Salah Bentahar Machouche) ص. ب. ط. (2016). دراسةٌ تمهيديَّةٌ لأُصول الفعاليَّة العقديَّة والفطريَّة في ضوء الوحي النَّبويِّ &lt;br&gt; On Innate and Creedal Foundation of Effectiveness in the Light of the Prophet Tradition: Preliminary Study. At-Tajdid - Intellectual Refereed Journal, 20(40). https://doi.org/10.31436/attajdid.v20i40.346