الإبداع والشعر وتعليمهما لغير العرب <br> (Teaching the Creativity and Poems to non-Native Arabic Speakers)

Authors

  • منجد مصطفى بهجت (Munjid Mustafa Bahjat) أستاذ بروفيسور

DOI:

https://doi.org/10.31436/jlls.v2i2%20LIT.80

Abstract

ملخص البحث:

يرتبط البحث المؤسسات الجامعية والمعاهد العلمية، وقدرتها على استخدام تقنية المعلومات، وينطلق من بيئة الجامعة الإسلامية العالمية بماليزيا، ومن ظروف التعليم لمادة الأدب فيها، ويرتبط بتعليم الشعر بشكل خاص في البلاد غير الناطقة بالعربية بشكل عام، ويتوقف البحث عند ثلاثة محاور، وهي: مفهوم الإبداع، والإبداع في الأدب، وتعليم الشعر لغير العرب، في المستوى الجامعي. وأشار إلى تجاهل مخططي برامج تعلم اللغة العربية لمادة الأدب، في برامج تعليم غير العرب الذي أدّى إلى ضعف مستويات التعلم، وارتباط تعليم هذه المادة بالتذوق الأدبي الذي هو ملكة أو حاسة فنية، يهتدي بها من يقوّم العمل الأدبي. وعرض البحث جهوداً قيمة، في بناء مقياس للتذوق الأدبي بإعداد أداة للقياس، وحاجتنا لتكييف هذه الأداة في تدريس الأدب لغير العرب. والاستفادة من التقنيات الإلكترونية من خلال البرامج المتاحة، ومنها (الموسوعة الشعرية) وقد عرض البحث نموذجاً في تدريس نص من نصوص الأدب العربي. وختم بأبرز النتائج ومنها: ضرورة الاهتمام بالإعداد التخصصي للمعلم الجامعي على اختلاف مستويات تدريسه، وأهمية ربط تدريس الأدب بمفهوم الإبداع ونظرياته، وأن الأديب مبدع، وبه من صفات العبقرية ما يؤهله للإبداع، وملاحظة مستويات الإبداع التي ترتبط بالأجناس الأدبية، وموقف النقاد العرب القدامى، عبر مناقشتهم للطبع والصنعة، وأوقات الإبداع ودواعيه، ووقفة الدراسات النقدية الحديثة التي تناولت الإبداع، وخصائص الأديب المبدع، وتفسير عملية الإبداع ومراحلها.

 الكلمات المفتاحية: الإبداع- القدامى-المعاصرون-الأدب-الشعر.

Abstract:

The study is related to the use of information technologies at higher institutions in learning Arabic literature in the non-native setting with particular reference to the Arabic poems. The study concentrates on three topics: the concept of creativity, creativity in literature, teaching poems to non -Arab at university level. It is noted that the program designer had, to certain extent, neglected the literary aspect of the program which had contributed greatly to the decline of the literary competency. The paper presents a tool to measure the level of literary feel that should be adapted to teach literature to the non-Arab. The online techniques in the program can also be used to teach Arabic poems to the non- Arab students. Among the significant conclusions are: the need to prepare a competent teacher to teach the subject of Arabic literature; the need to relate the teaching with the concept of innovativeness.

Keywords: Creativity– Traditional Scholars– Contemporaries– Literature– Poems.

Abstrak:

Kajian ini adalah berkaitan institusi-institusi pengajian tinggi dan kemampuan institusi-institusi ini dalam penggunaan teknologi maklumat. Ia bertitik tolak daripada persekitaran Universiti Islam Antarabangsa Malaysia, iaitu daripada suasana pengajaran matapelajaran sastera Arab di universiti tersebut. Ia juga berkaitan dengan pengajaran syair secara khususnya dan di negara bukan Arab secara amnya. Kajian ini meliputi tiga perkara iaitu: pengertian kreativiti, kreativiti daam sastera dan pengajaran syair kepada bukan Arab di peringkat university.  Kajian menunjukkan bahawa perancang kurikulum pembelajaran bahasa Arab telah mengabaikan subjek sastera dalam kurikulum pengajaran bukan Arab yang menyebabkan pencapaian yang lemah dalam pembelajaran. Turut diabaikan dalam subjek ini ialah penghayatan sastera yang merupakan sebuah bakat dan deria seni yang dijadikan panduan untuk menilai sesebuah hasil kerja seni. Pengkaji telah mengambil satu insiatif besar dengan memperkenalkan ukuran untuk penghayatan sastera dan menyediakan instrumennya dan seterusnya memperlihatkan keperluan menyesuaikan instrument ini dalam kaedah pengajaran sastera Arab kepada bukan Arab. Ia telah mengguna pakai kemudahan IT yang sedia ada seperti ensiklopedia syair di mana telah dibentangkan contoh pengajaran teks sastera Arab. Antara rumusan penting kajian ini ialah: kepentingan menyediakan tenaga pengajar dengan persediaan khusus di peringkat universiti berdasarkan tahap pengajarannya, kepentingan mengaitkan subjek sastera dengan pengertian kreativiti dan teori-teorinya, dan sasterawan adalah seorang yang kreatif dan perlu bersifat bijaksana untuk menjadi kreatif, pemerhatian terhadap tahap kreativiti yang berkaitan dengan sifat semulajadi dan fabrikasi, masa kreativiti dan faktor penyumbangnya, kedudukan pembahasan kritik moden yang menyentuh subjek kreativiti, ciri-ciri sasterawan yang kreatif dan penafsiran proses penghasilan kreativiti serta peringkat-peringkatnya.

Kata kunci: Kretiviti– Golongan Lama– Golongan Baru– Sastera– Syair.

Author Biography

منجد مصطفى بهجت (Munjid Mustafa Bahjat), أستاذ بروفيسور

قسم اللغة العربية وآدابها- في الجامعة الإسلامية العالمية بماليزيا

Downloads

How to Cite

(Munjid Mustafa Bahjat) م. م. ب. (2014). الإبداع والشعر وتعليمهما لغير العرب &lt;br&gt; (Teaching the Creativity and Poems to non-Native Arabic Speakers). مجلة الدراسات اللغوية والأدبية (Journal of Linguistic and Literary Studies), 2(2 LIT). https://doi.org/10.31436/jlls.v2i2 LIT.80

Issue

Section

Literary Studies