مفهوم الأدب الإسلامي بين الأدباء العرب والأدباء الملايويين بماليزيا: دراسة مقارنة <br> (The Concept of Islamic Literature between the Arab and Malay Writers: A Comparative Study)

Authors

  • عدلي حاج يعقوب (Adli Haji Yaacob) أستاذ مساعد

DOI:

https://doi.org/10.31436/jlls.v5i2.174

Abstract

ملخص البحث:  

يتناول هذا البحث بداية فكرة الأدب الإسلامي في العالم العربي على يد الأديب محمد قطب، والأديب الشهيد سيد قطب، وعماد الدين خليل، والأديب نجيب الكيلاني، وغيرهم ممن جاء بعدهم وتأثر بهم أو خالفهم، أو أضاف إلى ما ذكروه من نظرية الأدب الإسلامي. أما الأدب الإسلامي بماليزيا فقد قدّم له سيد نقيب العطاس، في فكرته عن الرؤية العالمية الإسلامية؛ حيث إن للأديب –عنده- توازناً نفسياً في ثلاثة عناصر، هي: الروح، والجسم، والعقل، ثم جاء من بعده الأدباء الماليزيون، مثل: أفندي حسن الذي أتى بشيء مغاير في عرض موضوع منهج الأدب الإسلامي، وكذلك ما ذهب إليه شافعي أبو بكر، والأديب كمالا (أحمد كمال عبد الله)، والأديب علي أحمد (آلس مورني)، وما قدّمه محمد عثمان المحمدي، وكمال حسن للموضوع نفسه. وعبر المنهج الذي عرضه شحنون أحمد، يتضح أنه يحاول أن يقدم لنا "النظرية الواقعية" للأدب الإسلامي؛ وهناك آراء كثيرة حول الأدب الإسلامي ومفهومه بماليزيا يصعب حصرها لكثرتها. توصلت الدراسة إلى أن الأدب الإسلامي هو الأدب المهتم بالجوانب الفنية في الكتابة، والمعتمد على القرآن الكريم وهو دليله في الأسلوب والمضمون؛ وهو شامل لجميع القضايا البشرية؛ ويرتكز إلى مبدأ الإخلاص مضموناً وشكلاً؛ ويصلح لجميع الأزمنة والأمكنة؛ ويهتم بالمعنى والمضمون أكثر من اللفظ والشكل، ويعتني بالوضوح في البلاغ ويتحاشى الغموض والتلبيس؛ وهدفه حضّ الناس على عمل الخير وتهذيبهم؛ والأدب الإسلامي يهتم بشخصية الأديب، ويهدف إلى تزويدها بالثقافة الإسلامية، وقدخلق نموذجاً مثالياً من الأديب، وأخير يعد هذا الأدب أدباً ربانياً هدفه تحقيق معنى الخلافة على الأرض.

الكلمات المفتاحية: الأدب الإسلامي- المفهوم- الاختلاف-الأدباء العرب-الأدباء الملايويون.

 

Abstract:

This paper discusses the beginning of the idea of Islamic literature in the Arab world put forward by writers such as Muḥammad Quṭub, Sayyid Quṭub, ʿImād al-Dīn Khalīl, Najīb Kīlānī and others who came after them and were influenced by them. In Malaysia, Islamic literature was presented by Sayyid Naqib al-‘Attas in his discussion on the Islamic world view. He viewed that a writer should have a balance between three elements: soul, body and mind. Mohd Affandi Hassan who came after him offered something different in his discussion on the method of Islamic literature. Others such as Shafie Abu Bakar, Kemala, Ali Ahmed, Uthman Muhammadi and Kamal Hasan also touched on the subject. Shahnon Ahmed tried to propose a realistic theory on Islamic Literature. The paper concludes that Islamic literature concerns with the aesthetic aspects in writing and is based on the Quran. It is comprehensive of all the issues of human life. It is based on the principle of sincerity in its content and form. It is suitable for all times and places. It also put more emphasis on the meaning rather the form. It has the purpose of motivating and nurturing people to do good deeds and ultimately to realize the meaning of  human servitude to his Creator in this word.

Keywords: Islamic Literature– Concept– Difference– Arab Writers– Malay Writers.

 

Abstrak:

Makalah ini membincangkan idea awal bagi pembentukan sastera Islami di dunia Arab yang telah dipelopori oleh Muḥammad Quṭub, Sayyid Quṭub, ʿImād al-Dīn Khalīl, Najīb Kīlānī dan sasterawan lain yang datang selepas mereka yang terpengaruh dengan pemikiran mereka. Ada pun konsep sastera Islami di Malaysia telah dirintis oleh Syed Muhammad Naquib al-‘Attas yang telah membincangkan dari sudut pandangan Islam. Beliau berpendapat seseorang penulis perlu memiliki keseimbangan antara tiga elemen iaitu jiwa, jasad dan minda. Mohd Affandi Hassan yang datang selepas al-‘Attas pula mempunyai pendapat yang berlainan dalam perbahasan mengenai metode sastera Islami. Begitu juga dengan Shafie Abu Bakar, Kemala (Ahmad Kamal Bin Abdullah), Alis Murni (Ali Ahmad), Muhammad Uthman el-Muhammady dan Mohd Kamal Hasan yang turut melontarkan pendapat masing-masing mengenai sastera Islami. Shahnon Ahmad pula dilihat berusaha mengusulkan teori realistik bagi konsep sastera Islami. Hakikatnya, terdapat banyak pendapat mengenai konsep ini di Malaysia ibarat cendawan tumbuh selepas hujan, yang menyebabkan sukar bagi penyelidik untuk menentukannya. Dapatan kajian menunjukkan bahawa sastera Islami mementingkan aspek estetik dan keindahan dalam penulisan, gaya bahasa yang indah serta berpaksikan kepada al-Quran. Sastera ini bersifat komprehensif dan universal meliputi seluruh kehidupan manusia, selain berasaskan kepada prinsip ikhlas dalam semua kandungan dan bentuknya. Sastera ini sesuai sepanjang masa dan tempat serta mementingkan kandungan dan makna daripada lafaz dan bentuk. Penyampaiannya bersifat jelas dan jauh daripada kekaburan serta bertujuan untuk mengajak dan mendidik manusia melakukan kebaikan. Sastera ini juga memainkan peranan penting dalam merealisasikan konsep kehambaan seseorang manusia terhadap Penciptanya di dunia ini.  

Kata kunci: Sastera Islami- Konsep- Perselisihan- Sasterawan Arab- Sasterawan Melayu.

 

Author Biography

عدلي حاج يعقوب (Adli Haji Yaacob), أستاذ مساعد

 قسم اللغة العربية وآدابها، كلية معارف الوحي والعلوم الإنسانية -الجامعة الإسلامية العالمية بماليزيا

مفهوم الأدب الإسلامي بين الأدباء العرب والأدباء الملايويين بماليزيا: دراسة مقارنة

Downloads

How to Cite

(Adli Haji Yaacob) ع. ح. ي. (2014). مفهوم الأدب الإسلامي بين الأدباء العرب والأدباء الملايويين بماليزيا: دراسة مقارنة &lt;br&gt; (The Concept of Islamic Literature between the Arab and Malay Writers: A Comparative Study). مجلة الدراسات اللغوية والأدبية (Journal of Linguistic and Literary Studies), 5(2). https://doi.org/10.31436/jlls.v5i2.174

Issue

Section

Literary Studies